


.png)
DWÓR ZAGRODA




W Brwinowie, przy ulicy Grodziskiej 57, w otoczeniu niewielkiego, zabytkowego parku, znajduje się dworek znany dziś jako „Zagroda”. Ten urokliwy, ogrodzony budynek powstał w latach 1905–1910 z inicjatywy Zygmunta Bartkiewicza – pisarza, dziennikarza i felietonisty, który zamieszkał tu wraz ze swoją drugą żoną, malarką Eugenią Glanc.
Bartkiewicz sam zaprojektował dom, nadając mu indywidualny charakter. W trakcie budowy wykorzystał elementy architektoniczne pochodzące z rozebranego, nieustalonego kościoła – między innymi mozaikę z wizerunkiem Matki Bożej, umieszczoną nad wejściem, oraz witraż w jednym z okien. Wnętrze dworku wypełniły cenne przedmioty: stylowe meble, porcelana, szkło, starodruki, biała broń oraz zabytkowe stroje. Dzięki temu „Bartkiewiczówka” – jak mówiono o domu – stała się miejscem spotkań ludzi kultury. Bywali tu m.in. sąsiadujący ze Stawiska Jarosław Iwaszkiewicz i inni zaprzyjaźnieni artyści.
Po śmierci Bartkiewicza w czerwcu 1944 roku w Warszawie, a następnie Eugeni Glanc w 1965 roku, dworek został przejęty przez państwo. W czasach PRL pełnił funkcję budynku mieszkalnego z lokalami kwaterunkowymi. Przełom przyniósł rok 1975, kiedy to budynek stał się siedzibą Towarzystwa Przyjaciół Brwinowa. Dzięki ich staraniom przeprowadzono gruntowny remont, zakończony w 1977 roku. Projekt adaptacji wykonał Jan Grudziński – architekt zaangażowany wcześniej w odbudowę warszawskiej Starówki. Kolejne prace renowacyjne miały miejsce w latach 80. (naprawa dachu) oraz w 2015 roku, kiedy dokonano ostatniego remontu generalnego.
Dziś „Zagroda” pełni funkcję lokalnego centrum życia kulturalnego. Odbywają się tu wystawy, spotkania literackie, koncerty oraz inne wydarzenia organizowane przez Gminny Ośrodek Kultury i miejscowe stowarzyszenia. Budynek usytuowany jest około dwóch kilometrów od stacji kolejowej, na skrzyżowaniu ulic Grodziskiej i Myśliwskiej.
Architektonicznie dworek to murowana, tynkowana konstrukcja z cegły. Jego plan jest rozbudowany i częściowo zmodyfikowany. Główna część budynku ma zbliżony do kwadratu kształt i mieści się w niej półkolisty westybul. Do niej przylegają od północnego wschodu i południowego zachodu oszkarpowane skrzydła o prostokątnym rzucie. Środkowa, dwukondygnacyjna i podpiwniczona część kryta jest dachem czterospadowym, natomiast skrzydła – trójspadowymi.
Fasada frontowa (północna) jest ośmioosiowa i wyróżnia się klasycznym portykiem toskańskim z czterema kolumnami podtrzymującymi balkon. Powyżej znajduje się okno termalne, a zwieńczeniem całości jest rzeźba szlachcica siedzącego przy tarczy z herbem Dołęga. Pozostałe elewacje są skromniejsze: południowa trzyosiowa, wschodnia i zachodnia – jednoosiowe.